کد مطلب:106199 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:409

اسناد نهج البلاغه از دیدگاه ذهبی











چنانكه گفتیم بذر تشكیكی را كه ابن خلكان افشاند پس از سالها ثمره اش نمایان گشت و برخی از دانشمندان متعصب از اهل سنت تحقیق نكرده همان اشتباه را مرتكب شدند. از آن جمله ذهبی در «میزان الاعتدال» (جلد 1، ص 102 -101) در شرح حال سید مرتضی می گوید: «علی بن الحسین موسوی (الشریف المرتضی المعتزلی) صاحب تصانیف بسیار در سال (430 ه.) در سن 80 سالگی فوت كرد، و او متهم است كه كتاب «نهج البلاغه» را وضع كرده و در بسیاری از علوم به طور جدی شركت داشته و كسی كه كتاب او «نهج البلاغه» را مطالعه كند یقین پیدا خواهد كرد كه آن به دروغ به امیرالمومنین علیه السلام نسبت داده شده است».

پاسخ

تمام اشكالهایی را كه در پاسخ به ابن خلكان گفتیم، بر ذهبی نیز وارد

[صفحه 49]

است و از گفته ی او نیز معلوم می شود كه كتاب «نهج البلاغه» را ندیده و مطالعه نكرده و ندانسته آن را به سید مرتضی نسبت داده است و با بی شرمی و وقاحت سید شریف مرتضی را متهم به دروغ و جعل و تزویر ساخته و عجولانه دو قضاوت نادرست را انجام داده است:

1- آنجا كه گفته: «او (سید مرتضی) متهم است كه كتاب «نهج البلاغه» را وضع كرده».

و حال آنكه این كتاب هیچ ارتباطی به سید مرتضی ندارد و كسی كه آن را جمع آوری كرده است سید رضی است!!!

2- آنجا كه گفته: «كسی كه كتاب او «نهج البلاغه» را مطالعه كند یقین پیدا خواهد كرد كه آن به دروغ امیرالمومنین علیه السلام نسبت داده شده است».

این قضاوت نیز نادرست است زیرا هزاران نفر از اندیشمندان و بزرگان شیعه و اهل سنت «نهج البلاغه» را خوانده اند و حتی یك نفر از آنها ادعا نكرده كه چنین یقینی برایش حاصل شده باشد.

بلكه چنانكه گذشت ابن ابی الحدید آن دانشمند بزرگ اهل سنت در شرح خطبه ی (الهاكم التكاثر- 221) می گوید: «من سوگند می خورم به همان كسی كه تمام امتها به او سوگند یاد می كنند، من این خطبه را از پنجاه سال قبل تاكنون بیش از هزار بار خوانده ام و هر زمان آن را خوانده ام، ترس و وحشت و بیدرای عمیقی تمام وجود مرا در بر

[صفحه 50]

گرفت و در قلب من اثر عمیقی گذاشت و در اعضای پیكرم لرزش انداخت...».[1].

از ذهبی متعصب باید سوال شود چگونه ابن ابی الحدید با خواندن نهج البلاغه یقین نكرده كه آن خطبه ها به دروغ به امیرالمومنین علیه السلام نسبت داده شده است، بلكه آیا اینگونه تاثیر معنوی عمیق جز از سخنان شخصیتی همچون علی بن ابی طالب علیه السلام امكان پذیر است؟!!!

[صفحه 51]


صفحه 49، 50، 51.








    1. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی، ج 11، صفحه ی 153.